Alışverişlerde en çok kullanılan ödeme aracı hiç kuşkusuz ki para. Ancak tek ödeme aracının bu olduğunu söylemek imkânsız. Çok sayıda farklı ödeme aracı varken çek de bunlardan bir tanesi. Araştırmalar hem gerçek hem de tüzel kişilerin sıklıkla çek kullandığını gösteriyor. Fakat ekonomik sıkıntıların yaşandığı durumlarda çeklerin bankada herhangi bir karşılığının olmadığını görmek mümkün.
Çek Nedir?
Çek tabiri kısaca ödeme emri evrakı olarak tanımlanabilir. Çekler bankalara hitaben yazılırlar ve üzerinde yazan bedel kadar kişiye ödeme yapılmasını emreder. Çek kimin üzerine düzenlenmişse o kişi bankaya giderek çeki verdiğinde üzerindeki bedel kadar parayı teslim alacaktır. Çekle birlikte bankaya gidildiğinde çekin karşılığı yoksa bu durum insanlara hukuki bir sürecin başlatılması imkânını sunmaktadır.
Karşılıksız Çek Nedir?
Herhangi bir banka hesabından para çekilebilmesi için hesap sahibinin bankaya müracaat etmesi gerekir. Çekler bu yetkiyi üzerinde yazdığı bedel kadar başak bir insana devreder. Çekle birlikte bankaya gelen kişiler çeki yazan kişinin hesabından belirlenen bedeli çekebilecektir.
Çeki düzenleyen kişinin hesabında yeterli bakiye bulunmuyorsa bu çek karşılıksız olarak tanımlanmaktadır. Karşılıksız çek durumunun söz konusu olduğu durumlarda bankalar herhangi bir ödeme gerçekleştirmemektedir. Çekin verildiği kişiler paralarını alamazlar.
Karşılıksız çek durumu söz konusu olduğunda çekin üzerine bir damga basılır. Damgada "karşılıksızdır” ibaresi yer almaktadır. Bu damganın basılmasının ardından karşılıksız çek kişilere geri verilir. Artık insanlar karşılıksız çeki elinde bulundururlar ve bu durum hukuki bazı hakların doğması anlamına gelir.
Karşılıksız Çek Nedir? Karşılıksız Çek Davaları Nasıl Yürütülür?
Karşılıksız Çek Problemlerinde Kimler Sorumlu Tutulur?
Yapılan alışverişler sonrasında kullanılan çeklerin karşılıksız çıkmasındaki ilk sorumlu tabi ki çeki hazırlayan kişidir. Hesabında bulunan bedelden daha fazla bir bedeli içeren çek düzenleyen kişiler karşılıksız çek problemlerinin ilk sorumlusu olarak gösterilir.
Çeki hazırlayan kişiler her zaman tek sorumlu olmaz. Bankaların da bu durumlarda yapması gereken bazı işlemler vardır ve bunları yapmadıkları anda sorumlu durumuna düşerler.
Bankalar çekin karşılıksız çıkması durumunda maksimum 2.250 TL olacak şekilde çekin bedelini ödemelidir. Çekin bir kısmı yetersiz kalırsa bu kısım da 2.250 TL seviyesine aşmayacak şekilde tamamlanmalıdır. Bankalar bu işlemleri gerçekleştirmezlerse sorumlu olarak kabul edilirler.
Karşılıksız Çek Sorununda Hangi Adımlar Atılabilir?
Karşılıksız çeklerle karşılaşılması durumunda bankalara müracaatların yapılması ve çekin karşılıksız olduğundan belirtilmesi istenir. Bankalar karşılıksız çek sorununun olduğuna dair net ibareyi çekin üzerine bastıklarında artık bu evrak ile icra takibi başlatılabilmektedir.
Çeki hazırlayan kişiler için icra takibi başlatıldığında kişilere 5 günlük itiraz hakkı tanınır. Eğer çeki düzenleyen kişiler itirazda bulunmazlarsa 5 gün sonunda borç kabul edilmiş olur ve icra takibi onaylanır.
5 gün içerisinde itiraz edilirse araştırmalar yapılacak ve başvuruların doğruluğu incelenecektir. İtirazlarda çekin karşılıksız çıkma durumunun bulunmadığı iddia edilmektedir. İcra takibi için başvurular yapıldığında çek sahibinin mal kaçırma ihtimali varsa sonuçlar beklenmeden ihtiyatı haciz konabilmektedir.
İcra taleplerinin onaylanmasının ardından çek sahiplerine bir yazı gönderilir ve borcu kısa süre içerisinde ödemesi istenir. Bu zaman içerisinde mallarının tamamına haciz işlemleri uygulanmaktadır. Eğer borçlar ödenirse malların üzerindeki haciz işlemi de son bulacaktır.
İcra takiplerindeki bedelin ödenmemesi durumunda haciz edilen mallara el konur ve satış işlemlerine başlanır. Karşılıksız çek bedeli kadar satış işlemi yapıldıktan sonra elde edilen paralar alacaklı konumunda olan kişilere teslim edilmektedir. Böylece karşılıksız çekin çıkması sonrasındaki süreç tamamlanmış olur. Sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için avukatlar tarafından yönetilmesi önerilmektedir.