5237 s. Türk Ceza Kanununun Kişilere Karşı Suçlar kısmının Hayata Karşı Suçlar Bölümünde yer alan 81. ve devamı maddelerinde (TCK m. 81) kasten öldürme (cinayet) suçu, davaları ve cezaları (Eski haliyle, “Kasten adam öldürme” suçu.) düzenlenmiştir. Önceki özel suç tiplerinde olduğu gibi bu konuyu da kanun sistematiğine sadık kalarak açıklamaya çalışacağız.
TCK m. 81: Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Kanun maddesi gayet açık. Eylemin bir başkasının hayatını ortadan kaldırması ve kasıtlı olarak işlenmesi suçun oluşumu için yeterlidir. (Kast ve taksir konuları önceki yazılarımızda yer almaktadır.) Kasten öldürme suçunun cezası müebbet hapis cezasıdır. Müebbet hapis, cezanın ömür boyu sürmesi anlamına gelir. Buna rağmen her ülkede olduğu gibi Türkiye’de de müebbet hapis cezasının bir süresi vardır. Bu süre, bihakkın tahliye için 36 yıl, şartlı tahliye için 24 yıla denk gelmektedir.
Bu bilgiler ışığında; kasten öldürme / cinayet suçu işleyen iyi halli mahkumun cezası 24 yıl hapis cezası olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Kasten öldürme suçunun nitelikli halleri
Kanun koyucu cinayet (kasten öldürme) suçunun bazı kişilere karşı ya da bazı şekillerde işlenmesi halinde suçun nitelikli halinin oluşacağını öngörmüş, bu halleri teker teker sıralamıştır.
TCK m. 82: Kasten öldürme suçunun;
a) Tasarlayarak,
b) Canavarca hisle veya eziyet çektirerek,
c) Yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silah kullanmak suretiyle,
d) Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı,
e) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
f) Gebe olduğu bilinen kadına karşı,
g) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,
h) Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla,
i) Bir suçu işleyememekten dolayı duyduğu infialle,
j) Kan gütme saikiyle,
k) Töre saikiyle,
İşlenmesi halinde, kişi ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
Nitelikli haller içerisinde sıkça yanlış anlaşılmalara konu olan ve mağduriyetlere yol açanları teker teker açıklamak istiyorum.
Tasarlayarak kasten öldürme (TCK m. 82/1-a)
Tasarlamaktan kasıt, önceden hazırlık yapmaktır. Hazırlık ise eylemi gerçekleştirmek için gerekli araç ve gereçler ile uygun zamanı tespit edip bu doğrultuda hareket etmek anlamı taşır. Şahsın kahvehanede olduğunu duyan sanığın önce evine uğrayarak silahını aldığı, akabinde kahvehaneye giderek cinayeti gerçekleştirdiği somut olayda Yargıtay; sanığın tasarlama iradesinin olmadığına hükmetmiştir. Dolayısıyla tasarlayarak adam öldürmeden kasıt, somut örnekte verildiğinden çok daha detaylı bir hazırlığa dikkat çekmektedir.
Canavarca hisle veya eziyet çektirerek kasten öldürme (TCK m. 82/1-b)
Öldürme eyleminin birkaç istisnası sayılmazsa, acısız ve eziyetsiz hali elbette yoktur. Bununla birlikte kanun maddesi, doğrudan doğruya eziyet çektirmeyi ya da öldürmekten öte hisleri kapsamaktadır.Şahsın kör bıçakla saatlerce işkence ederek öldürülmesi ya da ölmüş olmasına rağmen vücuduna zarar vermeye devam edilmesi halleri işbu madde kapsamında suçun nitelikli halini oluşturur. Suçun oluşması için failin niyetinin doğrudan doğruya eziyet çektirmek olması gerekmektedir.
Üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı kasten öldürme (TCK m. 82/1-d)
Üst soydan kasıt Türk Medeni Kanunu uyarınca anne baba, onların anne ve babaları ve üst soyları anlamına gelir. Alt soy ise kişinin çocukları ve onların çocuklarıdır. Kanun; üst soya, alt soya, eşe ya da kardeşe karşı adam öldürme eyleminin gerçekleştirilmesi halinde ağırlaştırılmış müebbet cezası öngörmüştür. Burada bilinmesi gereken; eşin kardeşinin ya da kardeşin eşinin bu maddenin kapsamında olmadığıdır. Yani kayın hısımlığı suçun nitelikli halini oluşturmaz.
Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı kasten öldürme (TCK m. 82/1-e)
Çocuk tanımı için Türk Medeni Kanununa bakılmalıdır. Kanuna göre 18 yaşından küçük herkes çocuktur. Dolayısıyla cinayet suçunun 18 yaşından küçüklere karşı işlenmesi halinde ilgili madde uygulama alanı bulacaktır. Bununla birlikte beden ve ruh bakımından kendisini savunamayacak durum tespiti için dava esnasında alınan Adli Tıp Raporları belirleyici olacaktır.
Kan gütme saikiyle ya da töre saikiyle kasten öldürme (TCK m. 82/1-j ve 82/1-k)
Toplumda bilinenin aksine, kan davaları ya da namus cinayetleri hafifletici sebep değil, tam aksine; işbu madde kapsamında ağırlaştırıcı sebeptir ve cinayeti işlediği sabit olan fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir.
Müebbet hapis cezası ile Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası arasındaki fark nedir? Kaç yıl yatılır?
Yukarıda da izah edildiği üzere, müebbet hapis cezasının fiili yatarı bihakkın tahliye için 36 yıl, şartlı tahliye için 24 yıldır. Ek olarak müebbet hapis cezaları genel aflardan yararlanır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının şartlı tahliyesi içinse 30 yıl iyi halli mahkumiyet gerekmektedir. Ek olarak, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası hükümlüsü, cezasının “sıkı güvenlikli” cezaevinde geçirir. Dolayısıyla müebbet ve ağırlaştırılmış müebbet cezası hükümlülerinin cezaevi koşullarında da ciddi farklılıklar söz konusudur.
İzmir’de kasten öldürme / cinayet davalarına bakan avukatlar var mıdır? Avukat seçiminde dikkat edilmesi gerekenler
Cinayet / kasten öldürme davaları ceza kanunumuzun en yüksek cezayı öngördüğü davalardır. Ömür boyu hapis cezası söz konusudur. Dolayısıyla adaletin sağlanabilmesi adına en ciddi yürütülmesi gereken davalar olduğunu iddia etmek yanlış olmayacaktır. İzmir‘de işini layıkıyla yapan ceza avukatları elbette vardır. Avukat seçiminde dikkat edilmesi gereken, avukatın konuyla ilgili bilgi ve tecrübelerinin yeterli olup olmamasından da öte, aldığı davayı cesurca ve ilgiyle yürütüp yürütemeyeceği hususudur. Zira cinayet davaları birçok İzmir Avukatı için ürkütücü ve uzak durulması gereken davalar olarak görülebilmektedir. Dolayısıyla davanın başından sonuna ilgilenecek uzman avukatlarla çalışmanızı tavsiye ederiz.
Av. Ramazan Sertan Safsöz