Uyuşturucu Madde Ticareti Türk Ceza Kanunu’nda Nasıl Tanımlanır?
Türk Ceza Kanunu’nda yer verilen ve “uyuşturucu madde ticareti nedir?” gibi sorulara konu olan bazı suçlar, yalnızca bireyleri değil, toplumun tamamını ilgilendirir. Bu nedenle kanun koyucu, bu suçlar için cezaları artırarak düzenlemiştir ve fiilleri ayrı ayrı tanımlamıştır.
Bu suç tiplerinden biri olan uyuşturucu madde ticareti, uygulamada “uyuşturucu kaçakçılığı” ifadesiyle de anılır. Kanun, bu suç türünü farklı fiil türleriyle çok yönlü şekilde değerlendirir.
Uyuşturucu Suçlarıyla İlgili Fiil Türleri ve Tanımlar
Uyuşturucu suçlarında çeşitli eylemler mevcuttur. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi, bu fiilleri açık biçimde tanımlar. Kanun, aşağıdaki fiilleri suç sayar:
-
İmal etmek
-
İthal etmek
-
İhraç etmek
-
Nakletmek veya sevk etmek
-
Bulundurmak
-
Satmak, satın almak, satışa arz etmek
-
Temin etmek
TCK 188/3’e göre bu eylemler seçimlik hareket olarak değerlendirilir. Yani herhangi biri işlendiğinde suç oluşur.
TCK 188 Kapsamındaki Seçimlik Hareketler
Uyuşturucuya ilişkin suçlar yalnızca tek bir hareketle sınırlı değildir. Fail, yalnızca taşıma eylemini gerçekleştirse bile, yasa bu durumu TCK 188 kapsamındaki suç olarak kabul eder. Yani yasa koyucu, sadece satış değil; nakil, ithalat ve üretim gibi eylemleri de aynı kapsamda ele alır.
Bu kapsamlı yapı, faillerin farklı yollarla maddeyi topluma ulaştırmasının önüne geçmeyi amaçlar.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Nitelikli Hâlleri
Bazı durumlar, işlenen suçu ağırlaştırır. Özellikle belirli uyuşturucu türleri suç konusu hâline geldiğinde, mahkemeler cezayı yarı oranında artırır. Bu maddeler şunlardır:
-
Eroin
-
Kokain
-
Morfin
-
Bazmorfin
Bu maddeler daha yüksek zarar verdiği için, yasa koyucu bu fiillere daha ağır ceza verilmesini öngörmüştür. Haksızlık içeriği daha yüksek olan bu durumlarda yaptırımlar da daha sert hâle gelir.
Kullanmak İçin Bulundurma ile Ticareti Ayıran Kriterler
Kişi, uyuşturucu maddeyi yalnızca bulunduruyorsa bile suç işlemiş olur. Ancak bu maddenin kullanmak amacıyla mı, yoksa ticari amaçla mı bulundurulduğu önem taşır. Bu ayrımı yaparken mahkemeler, Adli Tıp Kurumu’ndan alınan raporları dikkate alır.
Raporlarda kişinin elindeki miktarın yıllık kişisel kullanım sınırını aşıp aşmadığı belirtilir. Mahkeme bu bilimsel ölçütü esas alarak karar verir.
Uyuşturucu Kaçakçılığı Suçlarında Verilen Cezalar
Yasadışı madde alım-satımına ilişkin suçlarda mahkemeler oldukça ağır cezalar uygular. Türk Ceza Kanunu’na göre suçun temel hâlinde hâkim, fail hakkında en az 20 yıl, en fazla 30 yıl hapis cezası verir. Ayrıca 20.000 güne kadar adli para cezası da hükmedilebilir.
Nitelikli hâller söz konusu olduğunda mahkemeler cezayı artırır. Ancak bazı istisnalar indirim uygulanmasını mümkün kılar.
Etkin Pişmanlık ve Ceza İndirimi Şartları
Fail, resmi makamlar durumu öğrenmeden önce uyuşturucunun yerini bildirirse, ceza almaz. Bu durumda TCK m. 192/1 kapsamında etkin pişmanlık hükümleri uygulanır. Eğer fail olay ortaya çıktıktan sonra iş birliği yaparsa, mahkeme cezada dörtte birden yarıya kadar indirim yapabilir.
Bu düzenleme, faillerin soruşturmalarda etkin biçimde katkı sunmasını teşvik eder.
