Velayet davası açmak çocuğun velayeti kendisinde olmayan eşim diğer eşe karşı açtığı ve aile hukukunu ilgilendiren bir dava türüdür. Evlilik birliğinin devam ettiği süre zarfında çocukların velayet hakkı anne ve babada iken ortak hayata son verilerek evlilik birliğinin sonlandırıldığı velayet hakkı boşanma davasında çocuğun kendisine bırakıldığı ebeveyndedir. Velayetin kaldırılması veya değiştirilmesi için gerekli şartlar meydana geldiğinde velayet hakkı kendisinde bulunmayan anne veya baba velayet davası açarak velayet hakkını alabilmektedir.
Velayet Kapsamı Nedir?
Çocuklar anne ve babalarının sözünü dinlemekle yükümlüdür. Evlilik birliği süresince anne ve baba çocuğun velayetini ortak ellerinde tutarken evlilik birliği sonlandığında çocuğun velayeti taraflardan herhangi birisine verilerek haklı nedenlerden dolayı velayet davası nasıl açılır sorusuna yanıt işlemler gerçekleşene kadar verilen tarafta kalır. Velayet kapsamı ise;
- Eğitim,
- Temsil edilmesi,
- Fiil ehliyeti,
- Korunması
Gibi konuları içerir. Velayet sahibi çocuk üzerinde ilgili konulardan söz sahibi olmaktadır.
Velayet Hangi Nedenlerle Değiştirilir?
Çocuğunun velayeti kendisinde olmayan ebeveyn tarafından açılan velayet davası için gerekli bazı nedenler gereklidir. İlgili nedenler velayet davası nasıl işler sorusuna yanıt olabileceği gibi velayet değişmesi için gerekli görülen nedenler olması açısından önem taşımaktadır. Velayet sahibi anne veya babanın;
- Başkasıyla evlenmesi,
- Başka bir yere gitmesi,
- Vefat etmesi,
- Çocukla ilişki kurulmasının engellenmesi,
- Çocuğun fiilen hakkı olmayan ebeveynde bırakılması
Davranışları sebebiyle velayet hakkı değiştirilebilmektedir.
Velayetin Kaldırılma Şartları Nelerdir?
Yukarıda sıralanan velayet değişme nedenlerine bağlı olarak velayet hakkı bulunan ebeveynlerin velayeti kaldırılabilmektedir. Velayet hakkı bulunmayan anne veya babanın sunduğu velayetin değiştirilmesi davasında deliller incelenerek aşağıdaki durumları tespiti neticesinde velayet hakkını kaldırabilmektedir:
- Velayet sahibi ebeveynin verilen velayet hakkı kararına uygun şekilde görevlerini yerine getirmemesi
- Velayet altındaki çocuğa yeterli ilginin gösterilmemesi
- Velayeti altındaki çocuğa karşı sorumlulukların yerine getirilmemesi
- Velayeti üstlenen anne veya babanın yeniden evlenmesi
- Çocuk menfaatini etkileyecek maddi ve manevi değişiklikler
- Velayet altındaki çocuk tarafından velayetin diğer ebeveyne verilmesi görüşü
Velayet Davasında Çocuğun Görüşü Ne Zaman Sorulur?
Velayet davalarında kanunen çocuğun görüşünün alınabildiği ve idrak yaşı olarak bilinen yaşta velayet hakkı için çocuğa müracaat edilmektedir. 12 yaşındaki çocuğun kendisini ifade edebileceği ve kendisi ile ilgili kararları verebileceği düşünülerek 12 yaşına gelmiş çocukların velayeti için kendilerine danışılmaktadır.
Velayet Davasında Yetkili Mahkeme Hangisidir?
Velayet davası nerede açılır sorusunun yanıtı Aile Mahkemeleridir. İkamet edilen ilde bulunan yetkili Aile Mahkemesi’ne verilecek dava dilekçesi ile birlikte velayet davası açılabilmektedir. Avukatsız olarak dava açılabildiği gibi dava dilekçesinin hazırlanması, delillerin toplanması, mahkemeye sunulması ve davanın takip edilerek istenilen kararın alınabilmesi için vekalet verilen avukat aracılığı ile velayet davası açılabilmektedir.
Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde ise velayet davalarına Asliye Hukuk Mahkemeleri bakmaktadır. Bu yerlerde açılacak velayet davaları için teslim edilecek dava dilekçeleri Asliye Hukuk Mahkemeleri’ne teslim edilerek dava açılabilecektir.
Velayet Davası Hangi Şartlarda Babaya Verilir?
Çocukların ihtiyaçları ve menfaatleri göz önünde tutularak 3 yaşına kadar olan çocukların velayeti anneye verilmekte, 3 ile 7 yaşında ise çocuğun menfaatine bakılarak kimi durumlarda velayet hakkı babaya verilebilmektedir.
- Annenin çeşitli nedenlerden kaynaklı olarak velayet altındaki çocuğa zarar vermesi,
- Anne sağlık durumunun çocuğa bakamayacak kadar kötü olması,
- Annenin çocuğa bakmaktan aciz olması,
- Annenin madde kullanımı, vb. zararlı bağımlılığı bulunması
Gibi özel hallerde 3 ile 7 yaşındaki çocuğun velayet hakkı babaya verilmektedir. 7 yaşından sonra ise yukarıdaki haller dışında hakim tarafından çocuğa daha iyi bir gelecek sunulacağı ön planda olursa velayet babaya verilebilmektedir.
Velayet Davası Ne Kadar Sürer?
Verilen velayet davası dilekçesi ile birlikte açılan velayet davası nasıl olur ve ne zaman sonuçlanır sorularını yanıtlamak gerekirse aşağıdaki hallere göre davanın süresi farklılık göstermektedir:
- Boşanma davası sonrası velayet kararı dava sonuçlanırken verilmektedir.
- Velayetin kaldırılması veya değiştirilmesi davalarında 209 gün içerisinde davanın sonuçlanması hedeflenmektedir.