SURİYELİLERİN TÜRKİYE’DE EVLİLİK YOLUYLA VATANDAŞLIK KAZANMASI VE HUKUKİ SÜREÇ
Son yıllarda, özellikle Suriyeli mültecilerin Türkiye’ye göçü, Türkiye’nin vatandaşlık politikaları üzerinde önemli etkiler yaratmıştır. Türkiye, Suriyeli mülteciler için geçici koruma statüsü sağlamakta ve bunun yanı sıra, bazı durumlarda evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma imkânı da sunmaktadır.
1. Suriyelilerin Türkiye’ye Göçü ve Hukuki Durumları: Suriyelilerin Türkiye’ye göçü, 2011 yılında Suriye iç savaşının patlak vermesiyle başlamıştır. Türkiye, 2011 yılında çıkardığı Geçici Koruma Yönetmeliği ile Suriyelilere sınırlarını açmış ve onlara geçici koruma statüsü sağlamıştır. Bu mülteciler, çeşitli haklara sahip olsa da, Türkiye vatandaşlığına geçiş konusunda belirli yasal prosedürlere tabidirler.
2. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Kazanma Yolu: Türk vatandaşlık kanununa göre, yabancı uyruklu bir kişi, Türk vatandaşı ile evlenmesi durumunda belirli bir süre sonra vatandaşlık başvurusu yapma hakkına sahip olabilir. Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanma, özellikle Suriyeliler gibi mültecilerin Türkiye’de kalıcı statü kazanmalarının bir yolu olarak önemlidir.
Türk vatandaşlığına başvuru için, evlilik yoluyla vatandaşlık kazanacak kişinin Türk vatandaşı ile en az 3 yıl süreyle evli olması gerekmektedir. Ayrıca, başvuru yapan kişi, Türk toplumu ile uyum içinde yaşadığını, Türkiye’ye zarar vermediğini ve evliliğinin gerçek olduğunu kanıtlamalıdır. Evliliklerin “gerçek” olması gerektiği hususu, sahte evliliklerin önüne geçilmesi amacıyla büyük önem taşır.
3. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Kazanmanın Yasal Süreci: Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanmak isteyen Suriyeli bir kişi, Türk vatandaşlık başvurusunda bulunabilmek için aşağıdaki adımları takip etmelidir:
Evliliğin Tanınması ve Hukuki Durumu: Evliliğin geçerliliği, Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınmalıdır. Bunun için evlilik, yasal ve geçerli olmalıdır.
Başvuru ve Belgeler: Başvuruda, evlilik cüzdanı, kimlik belgeleri, sağlık raporu gibi gerekli belgeler ibraz edilmelidir. Ayrıca, başvuru sahibi Türkiye’deki vatandaşlık başvuru prosedürlerine uygun hareket etmelidir.
Vatandaşlık Değerlendirme Süreci: Türkiye Cumhuriyeti, başvuruyu değerlendirdikten sonra, kişinin güvenlik, uyum, sosyal entegrasyon gibi faktörleri göz önünde bulundurur. Evliliğin sahte olmadığına dair bir inceleme yapılır.
4. Evlilik Yoluyla Vatandaşlık Kazanmanın Avantajları: Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanmanın hem Suriyeliler hem de Türkiye için çeşitli avantajları vardır:
- Yasal Statü: Evlilik yoluyla vatandaşlık kazanmak, mültecilerin geçici koruma statüsünden daha kalıcı bir statüye geçmelerine olanak tanır. Bu, onlara eğitim, sağlık, iş ve diğer devlet hizmetlerine erişim sağlar.
- Aile Birliği: Evlilik, bir aile birliği oluşturmanın yasal bir yoludur. Türk vatandaşı ile evli olan Suriyeli, diğer aile üyeleri için de vatandaşlık başvurusunda bulunabilir.
Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası
Türk vatandaşlık kanunu, yabancı uyruklu bireylerin çeşitli yöntemlerle Türk vatandaşlığına geçiş yapmalarına olanak tanır. Bu yöntemlerden biri, Türk vatandaşı ile evlilik yoluyla vatandaşlık kazanılabilmesidir. Ancak, her başvuru başarılı olmayabilir ve bazı durumlarda başvurular reddedilebilir. Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusu reddedilen bir kişi, bu red kararına itiraz edebilir ve gerektiğinde iptal davası açabilir.
Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddedilme Sebepleri: Türk vatandaşlığı başvurularının reddedilmesinin birçok sebebi olabilir. Evlilik yoluyla yapılan başvurularda yaygın nedenler şunlar olabilir:
- Evliliğin Gerçek Olmaması: Başvuru yapan kişinin, Türk vatandaşı ile yaptığı evlilik hukuken geçerli ve gerçek bir evlilik değilse (sahte evlilik), başvuru reddedilebilir. Sahte evlilik, yalnızca vatandaşlık kazanmak amacıyla yapılan evlilikleri ifade eder.
- Evlenme Süresinin Yetersizliği: Türk vatandaşıyla en az 3 yıl evli kalma süresi şartının yerine getirilmemesi, başvurunun reddedilmesine neden olabilir.
- Türkiye'de Yasal İkamet Süresinin Eksikliği: Başvuran kişinin, evli olduğu süre boyunca Türkiye'de ikamet etmiyor olması, başvurunun reddedilmesine sebep olabilir.
- Toplumsal Uyum Sorunları: Başvuran kişinin, Türkiye’nin genel düzeniyle uyumlu bir şekilde yaşaması, Türk toplumuna entegrasyon sağlaması beklenir. Eğer kişi, Türkiye’deki toplumsal kurallara ve hukuka aykırı davranışlarda bulunuyorsa, başvuru reddedilebilir.
- Ulusal Güvenlik ve Kamu Düzeni Tehditleri: Eğer başvuru yapılan kişi, Türkiye için bir tehdit oluşturuyorsa (örneğin, terör bağlantıları ya da yasa dışı faaliyetlerde bulunmuşsa), başvurusu reddedilebilir.
3. Evlilik Yoluyla Türk Vatandaşlığı Başvurusunun Reddine İtiraz: Türk vatandaşlık başvurularının reddi, başvuran kişiler için büyük bir hayal kırıklığına yol açabilir. Ancak, reddedilen başvurulara karşı itiraz etmek mümkündür. İtiraz, idari bir başvuru süreci olarak başlatılır ve başvuran kişi, kararın gözden geçirilmesini talep edebilir.
- İdari Başvuru Süreci: Başvurunun reddedilmesi halinde, başvuran kişi, İçişleri Bakanlığı'na itiraz başvurusu yapabilir. İçişleri Bakanlığı, başvuruyu yeniden değerlendirir ve itirazı inceleyerek yeni bir karar verir. Ancak, genellikle idari başvurudan sonra yapılan değerlendirme sonucunda karar değişmeyebilir.
- İtiraz Süresi: Reddedilen başvuru sahibine, ret kararını öğrenmesinden itibaren belirli bir süre içinde itiraz hakkı tanınır. İtiraz süresi genellikle 60 gündür. Bu süre içinde itiraz yapılmazsa, karar kesinleşir ve başvuru geçerliliğini yitirir.
- İdari Kararın Gözden Geçirilmesi: İtiraz sonrası, İçişleri Bakanlığı kararı gözden geçirebilir. İdari başvuru neticesinde başvurunun reddedilmesi devam ederse, kişi, hukuki yollara başvurabilir.
4. İptal Davası: Evlilik yoluyla Türk vatandaşlığı başvurusunun reddedilmesi üzerine, başvuran kişi, idari başvuru sürecinden sonuç alamazsa, idare mahkemesin de iptal davası açma hakkına sahiptir. Mahkeme, başvuruyu değerlendirerek, idari işlemin hukuka uygun olup olmadığına karar verir. Eğer mahkeme, Türk vatandaşlığı başvurusunun reddinin hukuka aykırı olduğuna karar verirse, reddedilen başvuru yeniden değerlendirilir ve başvurunun kabulüne karar verilebilir.
Vatandaşlık başvuruları ve özellikle ret kararına karşı yapılacak itiraz ve iptal davaları, karmaşık ve hukuki teknik bilgi gerektiren süreçlerdir. Bu süreçte yabancılar hukuku alanında çalışan bir avukatla sürecin yürütülmesi hak kaybı yaşanmaması için önemlidir.
Av. Gizem ARAL SAFSÖZ