Evliliğin iptali davası insanlar tarafından her zaman karıştırılır. Birçok insan evliliğin iptalini boşanma davası ile aynı görür. Ancak yapı olarak birbirinden çok farklıdır. Kanunda belirtilmiş olan durumlardan ötürü gerçekleştirilmiş olan evliliğin mahkeme tarafından iptaline karar verilmesi evliliğin iptali olarak isimlendirilmektedir. Bu durumun incelendiği davalar da evliliğin iptali davası olarak isimlendirilir.
Evliliğin iptali davalarında evlilikler şeklen doğru yapılmış olmasına rağmen kanunen aykırı bir durum söz konusudur. Mahkemeler aykırı durumları sebep göstererek evlilikleri iptal ederler. Boşanma davasında ise evlilik süresinde hukuka aykırı hiçbir durum yoktur. Çiftler kendileri evliliklerini bitirmeye karar verip mahkemelere başvuruda bulunurlar.
Evliliğin İptali Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
Türk Medeni Kanunu’nun 145. maddesinde yer alan ve evliliğin iptaline sebep olan durumlar;
- Eşlerden bir tanesinin evlilik sırasında başka bir kişiyle evli bulunması,
- Eşlerden bir tanesinin evlilik sırasında ayırt etme gücünden yoksun olması,
- Eşlerden bir tanesinin evliliğe engel olacak seviyede akıl hastalığının bulunması,
- Eşler arasında evlenmeye engel olacak seviyede akrabalık bulunması, olarak sıralanmaktadır.
Türk Medeni Kanunu’nun 148. ve 151. maddelerinde yer alan ve evliliğin iptaline sebep olan durumlar;
- Eşlerden bir tanesinin evlilik sırasında ayırt etme gücünden yoksun olması,
- Yanılma ya da diğer bir deyişle hata sonucu evlilik,
- Eşlerden bir tanesinin evlenmeyi hiç istemediği ya da evlenmeyi düşünmediği halde hata ile evlenmesi,
- Eşlerden bir tanesinde onunla birlikte yaşamayı çekilmez hale getirecek olumsuzluklardan bir tanesi olması,
- Aldatma sonucu evlilik,
- Eşin onuru ya da namusu hakkında onun bilgisi dahilinde gerçekleşen bir aldatma sonucunda evlilik,
- Kişinin kendisi ya da altsoyunun sağlığı için büyük bir tehlike oluşturacak hastalık eş tarafından gizlenmişse,
- Korkutma sonucu evlilik,
- Kişinin kendisi ya da yakınlarından bir tanesinin sağlığı ya da hayatına yönelim bir korkuta sonucu evlenme, durumları söz konusu ise evlilikler iptal edilebilmektedir.
Evliliğin İptali Davasını Kimler Açabilir?
Bilindiği üzere boşanma davaları eşlerden herhangi biri tarafından açılabilmektedir. Eşlerin dışında herhangi bir kişi boşanma davası açamaz. Ancak evliliğin iptali davası farklı kişiler tarafından da açılabilmektedir.
Dava açma yetkisi olan kişiler cumhuriyet savcıları, eşlerin anne ve babaları ya da eşlerin kendisi olarak sıralanmaktadır. Davayı açan kişilerin gösterdikleri sebepler önem arz eder. Bazı sebepler yalnızca savcıların sunabileceği sebepler olurken bazıları yalnızca kişinin kendisinin sunabileceği sebeplerdir. Bu sebeple doğru bir şekilde başvuruların yapılması şart olur.
Evliliğin İptali Davası Ne Zaman Açılır?
Evliliğin iptali davalarında gösterilen sebepler kendi içerisinde mutlak sebep ve nispi sebep olarak ayrılmaktadır. Mutlak sebeplerin söz konusu olduğu bir evlilik varsa iptal davaları evliliğin her anında açılabilmektedir. Hukuk düzeni bu konuda herhangi bir sınırlama getirmemektedir.
Evliliğin iptali davaları nispi sebeplerden dolayı açılacaksa bu durumda bir süre zarfı devreye girer. Eğer eşlerden bir tanesi kötü bir duruma maruz kalmışsa bu durumun üzerinden 6 ay geçmeden önce iptal davalarını açmak zorundadır. Aynı zamanda evliliğin üzerinden 5 sene geçmemiş olması gerekir. Eğer bu süreler geçmişse kişilerin evliliğin iptali davası açması mümkün olmaz.
Evliliğin İptali Davası Hangi Mahkemeye Açılır?
Evliliğin iptali davaları açılacağı zaman aile mahkemelerine başvurmak gerekli olmaktadır. Bu yönden boşanma davaları ile bir farkı bulunmaz. İkamet edilen bölgede aile mahkemesi yoksa asliye hukuk mahkemelerine davanın açılması için başvuruda bulunulması gerekmektedir. Asliye hukuk mahkemeleri aile mahkemesi sıfatı ile evliliğin iptali davalarına bakma yetkisine sahiptir.