Disiplinsizlik ve ahlaki durum sebepli görevden ayırma işverenin tazminatsız işten çıkarma konusunda haklı sebepleri arasında yer alır. Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar ve disiplinsiz davranışlar sebebiyle işçilerin iş akitleri tek taraflı olarak tazminat ödemeden feshedilebilirken memurlar da ilgili sebepten dolayı görevlerinden uzaklaştırılabilmektedirler. Disiplinsizlik ve ahlaki durum nedeniyle işten ayırma konusunda bazı özel şartlar bulunmakta olup ilgili özel şartların meydana gelmesi halinde iş akdi tek taraflı olarak işverence feshedilebilmektedir.
İşçilerde Disiplinsizlik ve Ahlaki Durum Nedeniyle İşten Ayırma Sebebi Olarak Gösterilebilecek Nedenler
İşçilerin imzaladıkları iş akdi ile çalıştıkları işyerinde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık nedeniyle işten çıkartılma sebepli olarak tazminatsız işten ayırılabilir. Tazminatsız iş akdi feshine neden olan sebepler aşağıda sıralanmaktadır:
- İş akdi hazırlanırken sahip olmadığı vasıflar hakkında yalan beyanda bulunarak işvereni yanıltması
- İşverenin şeref ve namusuna dokunacak söz veya fiili hareketlerde bulunması
- İşyerinde veya işyeri dışında başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması
- İşçinin alkol bağımlılığı
- İşçinin işverene veya işverenin ailesinden herhangi birisine sataşması
- İşçinin doğruluk ve bağlılığa uygun olmayan davranışlarda bulunması
- İşçinin işyerinde suç işlemesi
- İşçinin işverenden izin almadan ardı ardına 2 iş günü veya bir ay içinde 2 defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü ya da bir ayda 3 iş günü işine devam etmemesi
- İşçinin iş görme vazifesini yerine getirmemesi
- İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uymayarak iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi
- İşçiyi 1 haftadan uzun süre işyerinde çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması
- Kıdemi 0 – 6 ay olan işçinin 2 hafta; kıdemi 6 – 18 ay olan işçinin 4 hafta; kıdemi 18 – 36 ay olan işçinin 6 hafta; kıdemi 36 aydan fazla olan işçinin 8 hafta süre ile göz altına alınması veya tutuklanması
Memurlarda Disiplinsizlik ve Ahlaki Durum Nedeniyle İşten Ayırma Kararını Kim Verir?
Disiplinsiz ve ahlaki durumlar nedeniyle görevinden uzaklaştırma kararı alınacak devlet memurlarında ilgili kararı alarak memuru görevden uzaklaştırma kararı verecek olan yetkili merciler;
- Yetkili amirler,
- Genel Müdürlüğe bağlı müfettişler,
- Kaymakamlık,
- Vali,
- Bakanlık
Olarak sıralanabilir. İlgili kararın verilebilmesi için memur hakkında açılan soruşturmanın devam etmesi de yeterli olup soruşturma sonrası suçsuzluğu ispat edilen memurların görevlerine geri dönebilmeleri mümkündür.
TSK Personeli Disiplinsizlik ve Ahlaki Durum Nedeniyle İşten Ayrılabilir Mi?
Disiplinsizlik ve ahlaki durum nedeniyle TSK personeli görevden uzaklaştırma kararı ile karşılaşabilmektedir. İlgili karar Askeri Yüksek İdare Mahkemesi tarafından verilmekte olup TSK bünyesinde görev yapan;
- Uzman erbaşlar,
- Uzman jandarmalar,
- Astsubay
- Subay
Gibi tüm askeri personeli kapsamaktadır. Askeri Ceza Kanunu 30. Maddesi’nde belirtilen düzenlemeye göre yetkili mahkemelerde verilecek ceza ile birlikte TSK’dan çıkarma cezası verilebilmektedir. TSK’dan ayırma cezası verilebilmesi için kabul edilen disiplinsizlikler aşağıda sıralanmaktadır:
- Aşırı borçlanmak ve borçlarını ödeyememek
- Ahlaki zayıflık
- Hizmete engel davranışlarda bulunmak
- Gizli bilgileri açıklamak
- İdeolojik veya siyasi amaçlı faaliyetlere karışmak
- Uzun süreli firar etmek
- İffetsiz bir kimse ile evlenmek veya böyle bir kimse ile yaşamak
- Gayri tabii mukarenette bulunmak
Memurlarda Göreve İade İçin Yapılması Gerekenler Nelerdir?
İlk yapılması gereken, alanında uzman bir avukat ile irtibata geçmektir. İlimiz İzmir taşra illerine nazaran bu konuda cennettir. Alınan görevden uzaklaştırma kararı ardından memurların göreve iade edilmesi için haklarında yürütülen soruşturmanın reddedilmiş veya soruşturmadan aklanmış olmakla birlikte alınan memurluktan çıkarma kararının genel bir af ile kaldırılması gereklidir. Göreve iade kararı alınması halinde memurlar uzaklaştırma cezası aldıkları dönemdeki almadıkları maaşlarının 3’te 1’ini geri alabilmektedirler. İlgili mevzuatların hassas ve karışık hukuki prosedürler içermesi ve göreve iade alınarak özlük haklarından yeniden yararlanılabilmesi için avukatlık hizmeti alınarak sürecin usulüne uygun yürütülmesi gereklidir.