Kanuni şatların uygun olması durumunda, bir iş yerinde 1 yıldan daha fazla çalışan kişilerin, iş yerine verdikleri emek ve sundukları katkılar sebebiyle hak ettikleri bedel kıdem tazminatı olarak isimlendirilmektedir.
Kıdem tazminatının alınabilmesi için işten çıkışlarda haklı gerekçelerin bulunması gerekmektedir. İşçilerin herhangi bir sebep belirtmeden işlerinden ayrılmaları durumunda da işverenler bu tazminatı ödemeyi kabul edebilirler. Ancak hukuki açıdan hakların elde edilmesi için işten çıkış sebeplerinin belirli kuralların içerisinde kalması gerekir.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatlarının hesaplanma aşamasının biraz ayrıntılı olduğu söylenebilir. Basit bir şekilde belirtmek gerekirse işçilerin çalıştıkları her yıl için 1 aylık brüt maaşları kıdem tazminatıolarak kendilerine önenmektedir.
Kıdem tazminatının hesaplanma aşamasında dikkat edilmesi gereken ayrıntılar bulunur. Bunların ilk sırasında giydirilmiş brüt ücretin hesaplanması gerektiği gelir. Giydirilmiş brüt ücret çalışanların maaşlarına ek olarak aldıkları tüm ücretlerin de hesaba katılması anlamına gelmektedir.
Çalışanlara verilen ulaşım ya da yemek paraları, düzenli olarak ödenen primler ya da yıl içerisinde dağıtılan ikramiyeler bu hesaba katılmalıdır. Eğer yemek iş yerinde yeniyorsa ve ücretsiz servis hizmeti varsa bu durumda emsaller göz önünde bulundurularak belirli bedeller brüt ücrete eklenmektedir. Çalışılan her yıl için 1 aylık giydirilmiş brüt ücret ödemesi gerçekleşir.
Giydirilmiş Brüt Ücret İçerisinde Primler Nasıl Yer Alır?
Birçok farklı sektörde çalışanlara belirli primler uygulanmaktadır. Yapılan satış ya da gerçekleştirilen işlem karşılığında çalışanlar her ay ekstra ödemeler alırlar. Prim olarak isimlendirilen bu ödemelerin de tazminata eklenmesi gerekmektedir.
Primlerin her ay aynı seviyede olmaması ve sürekli değişken bir yapıda oluşu insanların kıdem tazminatıhesabı yaparken akıllarında soru işaretlerinin oluşmasına sebep olur. Burada yapılması gereken son 1 yıl içerisinde tüm primlerin toplanıp 12’ye bölünmesi ve her ay için ortalama primin hesaplanmasıdır.
Hesaplar sonucunda ortalama prim ne kadar çıkıyorsa hesaplanan kıdem tazminatının içerisine bu prim bedeli de eklenecektir. Bu şekilde toplamda ödenmesi gereken tazminat bedeli ortaya çıkar.
Giydirilmiş Brüt Maaşlar Hangi Yılın Maaşına Göre Hesaplanır?
Giydirilmiş brüt ücret hesabında sigorta dahil ücretin katılması gerekecektir. Ancak bir iş yerinde 5 sene çalışan bir işçinin her yıl farklı seviyelerde maaşı olabilir. Burada kıdem tazminatıhesaplanırken primden farklı bir yol izlenir.
İşçilerin çalıştıkları süre boyunca ortalama maaşlarının hesabı söz konusu olmayacaktır. Ayrıldıkları gün maaşları ne ise kıdem tazminatının hesabında bu maaş kullanılacaktır. İlk işe girdiklerinde şuan ki maaşlarının 10’da 1’ini alan işçiler dahi kıdem tazminatlarında ayrıldıkları günkü maaşlarını alırlar. Maaşın ne kadar arttığının hiçbir önemi yoktur.
Ücretsiz İzin Kullanılan Dönemler Kıdem Tazminatına Eklenir mi?
İşçiler herhangi bir sebepten ötürü ücretsiz izin aldıklarında sigortaları askıya alınmaktadır. Fiilen iş yerinde olmadıkları ve firma için bir hizmet sunmadıklarından dolayı o dönemde çalışıyor sayılmazlar. Bunu takiben kıdem tazminatıhesaplanırken bu süre hesaba dahil edilmeyecektir.
İşçiler, ücretsiz izinler çıkarıldığında 1 yılı doldurmamış oluyorsa bu durumda kıdem tazminatlarını hak etmezler. Benzer bir biçimde kaç aylık bir tazminat hak edildiğinin hesabı yapılırken de ücretsiz izin alınan dönemlerin çıkarılması gerekmektedir. Toplam sigorta gün sayısı bu konuda net bir bilgi verilmesini sağlar.
Raporlu Olunan Süreler Kıdem Tazminatına Dahil mi?
İşyerlerinde alınan raporlar 2 günü aşıyorsa bu bedel artık şirket tarafından karşılanmaz ve ücreti sigorta öder. 2 günü aşmayan raporlar tazminata eklenmektedir. Ancak 2 günü aşan raporlarda sürece Yargıtay karar verir. Genellikle 2 günü aşan sürelerde de bu süreçler tazminata eklenmektedir.
Raporlu geçirilen süre incelendiğinde sürenin 6 haftadan daha fazla olduğu anlaşılırsa ihbar süresine kadar olan süre kabul edilecek, kalan kısımlar dahil edilmeyecektir.