Hukuk dünyanın her yerinde birikimli olarak ilerleyen ve yüzyıllar boyunca biriktirdiklerinin günümüzde artık yazılı hale gelmiş olan adalet kavramının bilim haline geldiği kavramlardan birisidir. Geçmiş dönemlerde birbirinden habersiz yaşayan küçük büyük bütün toplumların bir ana sözleşmesi ve buna bağlı oldukları hukuk kuralları vardır. İşte günümüz hukuk dünyasına bakıldığında da söz konusu olan coğrafyaların hukuk sistemlerinin bu şekilde şekillendiğini görebiliriz.
Coğrafyanın Hukuku
Ülkeler ve kıtalar arası hukuk sistemleri ve kullanılan yöntemler birbirinden farklı olabiliyor. Arabuluculuk da söz konusu olan bu farklılıktan nasibini almış olan süreçlerden birisidir. Ülkemizde yeni yeni gelişmeye başlayan ve daha çok Kıta Avrupa’sında gelişmiş olan bu sistem ülkemizde de gittikçe yaygınlaşmaya ve artık iş davası sürecinde ne zaman arabulucuya başvurulur? Gibi sorular ile karşı karşıya kalabiliyoruz.
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk hukukumuzda da yerini almaya başlayan ve bütün hukuk sistemleri için tıkanmaları önleyebilen ve kısa yoldan çözüm arayışları bulabilen kaliteli ve uygulanabilir sistemler arasında yer alıyor. Arabulucular iki taraf arasında orta yolu bulan için çalışan ve bu sayede çeşitli uzlaşmalar sağlayabilen kişilerdir. Özellikleri arasında;
- Uzlaşmayı sağlayabilen,
- Karar mercii olmayan,
- Atanan,
- En az 5 yıllık hukuk kariyeri isteyen ve tüm bu özelliklere sahip iş alanlarından birisidir. Arabulucuların tüm bu özellikleri ile günümüzde birçok anlaşmazlıklarda ve dava öncelerinde kolaylıkla ve başarıyla uygulandığını söyleyebiliriz.
Arabulucu Olmak İçin
Arabulucu olmak için sahip olunması gereken ve geçilmesi gereken bazı sınavlar vardır. Bunları geçen insanların ve belli bir hukuki bilgi ve tecrübeye sahip olan insanların rahatlıkla olabileceği iş sahalarından birisidir. Arabulucu olmak için;
- En az 48 saat eğitim almak,
- En az 5 yıllık bir hukuki kariyere sahip olmak,
- Yazılı ve sözlü sınavları geçmek. Bütün bu şartları yerine getiren ve gerekli olan başarıyı sağlayan insanlar söz konusu olan bu iş sahasında çalışmaya hak kazanabilirler.
İş Mahkemelerinde Arabulucuk
İş mahkemelerinde arabuluculuk zorunludur. Zorunlu olması bütün durumlarda mutlaka uygulanması gerektiği anlamına gelmiyor. Çünkü bazı durumlarda ihtiyari olarak arabulucuya başvurulabiliyor. Söz konusu olan bu durumlar iş kazası veya buna bağlı olarak meydana gelen hastalıklarda işçi ile işveren arasında ihtiyari olarak arabulucuya başvurulabiliyor.
Başvurma Nedenleri
Arabulucuya başvurma işçi ile işveren arasında mutlaka başvurulması gereken mercilerden birisidir. Çünkü işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıkların çözümü için mahkeme birçok yolun tüketilmesini istiyor. Arabulucu da tüketilmesi gereken bu yollardan birisidir.
Yani burada mahkemenin asıl amacı bütün iş davalarını mahkemede çözmek yerine hem işçinin hem de iş verenin lehine olan bir anlaşmanın zeminin oluşturulmasını arıyor. Bu sayede mahkemelerin de sahip oldukları iş yükü oldukça azalacaktır. Arabulucuların iş yükünü ve bazı iş davalarının mahkemeye gelmeden çözülmesi anlamında da oldukça etkin olduğu rahatlıkla söylenebilir.
Ülkemiz Hukuk Sisteminde Arabuluculuk
İş kanununda da açıkça belirtilen ve iş davalarında istisnaların dışında başvurulması zorunlu olan arabuluculuk ülkemizde yeni yeni gelişim göstermeye başlayan alanlardan birisidir. Söz konusu olan bu arabuluculuk ile dava yükü oldukça hafiflemektedir. Çünkü bazen işçi ile iş verenin ufak pürüzlerde anlaşamadığı konularda kolaylıkla çözülebilecek meseleler uzunca bir süre mahkeme kararı bekleyebiliyor.
İş davalarında sık sık kullanılmaya başlayan bu sistem ile artık ülkemizde de iş davaları oldukça azalmış ve hafiflemiş durumdadır. Davalı veya davacı olarak siz de herhangi bir arabulucuya başvurabilir ve haklarınızın mahkemeden önce korunmasını sağlayabilirsiniz.