Ekonomik zorluklar yaşayan kişiler iş şartlarını çok beğenmeseler dahi işleri kabul ederler. Genellikle işlerde şikâyet edilen durumlardan bir tanesi fazla çalışmadır. İşçilerin her zaman fazla çalışma karşılığında saatlik ücretinin 1,5 katı olacak şekilde ödeme alması ve almıyorsa bunu talep etmesi gerekir.
İşyerleri genellikle fazla çalışma karşılığında ödeme yapma konusunda sıkıntı çıkarmazlar. Asıl sorun işçilerin fazla mesai yapmak istememeleri durumunda bunu işverene bildirmeleri durumunda yaşanmaktadır.
Ülkemizde, insanların bir işi kabul ettiklerinde işverenin iş konusundaki tüm taleplerini olumlu yanıtlamakla zorunlu olduğu düşünülür. Ancak bu doğru değildir. İşçiler fazla çalışmaları ya da farklı bir iş yapmaları talep edildiğinde bunu reddetme hakkına sahiptirler.
Azami Fazla Çalışma Süresi Ne Kadardır?
İşverenin çalışanlarından fazla mesaitalep etmesi ve işçilerin bunu kabul etmesi durumunda belirli günlerde ya da düzenli olarak fazla çalışma söz konusu olabilir. Ancak bunun bir sınırı vardır ve bu sınır aşılamaz.
İş kanununa göre gün içerisinde bir işçinin 11 saatten daha fazla çalışması kesinlikle yasaktır. Alınan molalar ya da ulaşım süreleri bunun içerisine dahil olmaz. Bizzat işin gerçekleştiği saatin 11 saati aşmaması gerekmektedir.
Bunun yanı sıra toplamda fazla çalışılan saatin yılda 270 saati aşmaması gerekecektir. Eğer günlük 11 saat çalışma ya da yıllık 270 saat ekstra çalışma sınırları aşılıyorsa işçiler sözleşmelerini istedikleri zaman feshedebilirler. Bunun sonrasında kıdem tazminatı alma hakları da olacaktır.
İşçi Fazla Çalışmayı Kabul Etmek Zorunda mı?
Fazla Çalışma Onay Formu Nedir?
Ülkemizde işçilerin fazla mesaiye kalması genellikle sözlü olarak yapılan anlaşmalar ile sağlanır. Ancak işçilerin fazla mesailerini rahatlıkla kanıtlayabilmesi ve iş kanununa uygun hareket edilmesi için fazla çalışma onay formu hazırlanmalıdır. Bu form fazla mesai onay formu ya da muvafakatnamesi olarak isimlendirilmektedir.
İşveren tarafından hazırlanan bu formlarda işçilerin yine işveren tarafından belirlenen gün ve sürelerde fazla çalışmayı onayladığı bilgisi yer almaktadır. Eğer işçiler bu formları imzalarlarsa resmi olarak fazla çalışmayı kabul etmiş olurlar. Tabi ki bu formun imzalanması aynı zamanda işverenin mesai ücretlerini ödemesini mecbur kılmaktadır.
Fazla Çalışma Onay Formunu Onaylayan Çalışanlar Sonrasında Vazgeçebilir mi?
Fazla çalışma onay formları genellikle işe giriş aşamasında işçilere sunulmaktadır. Bu formların fazla çalışılacak olan her gün doldurulmasına gerek olmaz. Geçmiş dönemde 1 yıllık olan bu onay formları artık süresiz olarak hazırlanmaktadır.
İşçiler bu formu onayladıklarında aksi bir karar alınana kadar fazla mesai gerektiğinde yapacaklarını taahhüt etmiş olurlar. Ancak işçilerin bu formları iptal etme hakları da bulunmaktadır.
İşçiler işe başladıktan sonra fazla çalışmayı başaramıyorsa ve çok zorlanıyorsa işverene 30 gün önceden bir yazılı bildiri sunmalıdır. 30 gün sonrasında artık fazla çalışma isteklerini geri çevireceğini belirtir. Böylece daha önce verdiği onaylar iptal edilmiş olacaktır.
Fazla Çalışma Olayı Reddedilirse Hangi Yaptırımlar Uygulanır?
İşçiler genellikle fazla mesai onay formunu reddettiklerinde işveren tarafından işten çıkarılacaklarını düşündükleri için bu formu onaylarlar. Ancak hiçbir zaman işverenin böyle bir hakkı olmayacaktır. Eğer bu formlar onaylanmadığı için işten çıkarma gerçekleşirse işçiler kıdem tazminatını alma hakkına sahip olacaklardır.
İşçilerin formları ilk olarak onaylaması ve sonrasında fazla mesaiden vazgeçmesi durumunda da işverene herhangi bir hak tanınmaz. Her iki durumda da işten çıkarma haklı fesih pozisyonuna dönüşmemektedir.
İşçilerin bu konuda her zaman hakkını savunması ve sonuçlarından çekinmemesi gerekecektir. Çünkü yasalar fazla çalıştırılma konusunda her zaman işçileri koruyacak şekilde düzenlenmiştir.