İşçilerin geçerli bir neden olmamasına rağmen işten çıkarılması durumunda, kanunda belirtilen koşullar oluşmuşsa işe iade davası açılabilmektedir. Açılan bu dava olumlu sonuçlanırsa işçi işine iade edilir ve aynı iş yerinde çalışmaya devam eder. Eğer işveren işçinin işine devam etmesine karşı gelirse 4 aylık maaşını tazminat, 4 aylık maaşını da boşta kalabileceği dönemdeki geçim ücreti olarak ödemelidir.
İşe iade davaları açılmadan önce arabuluculuk hizmeti veren kurumlara başvurular yapılmalıdır. Bu başvurunun işten çıkarılmanın gerçekleştiği günden itibaren 1 ay içerisinde yapılması gerekir. Eğer arabuluculuk hizmeti ile sonuç alınamazsa 2 hafta içerisinde işe iade davası açılır. Bu süreler kaçırılırsa sonraki dönemde işe iade davaları açılamaz.
İşe İade Davasının Şartları Nelerdir?
- İşe iade davasının açılabilmesi için işyerinde minimum 30 işçinin çalışıyor olması gerekmektedir. Aynı firmanın çok sayıda farklı işyeri varsa tüm işyerlerindeki işçi sayıları toplanacaktır. Stajyer ver çırak statüsünde olan kişiler bu hesaba katılmaz.
- İşçinin en az 6 aydır, kesintisiz olarak bu işyerinde çalışıyor olması gerekmektedir. Aksi halde bu davanın açılması mümkün olmaz. Yer altında çalışılan bir işten bahsediliyorsa bu şart aranmayacaktır.
- İşçi ile işveren arasında yapılan sözleşmelerin süresiz iş sözleşmesi olması gerekmektedir. Süreli iş sözleşmelerinde bu davanın açılma hakkı bulunmaz.
- Davanın açılabilmesi için işveren vekili ya da yardımcısı olmamak gereklidir. İşe alım ve işten çıkarma yetkisi olan kişilerin de bu davayı açma hakları bulunmaz.
- İşten çıkarma olayının haksız bir şekilde gerçekleştirilmiş olması gerekir. Eğer işten çıkarmalar, işçinin suçu olan belirli bir nedene bağlanabiliyorsa bu davaların açılması mümkün olmamaktadır.
İşe İade Davalarında Görevli Mahkeme Hangisidir?
İşe iade davaları İş Mahkemeleri Kanunu 1. Madde ve 20. Madde gereğince İş Mahkemelerinde görülmektedir. Açılacak olan davalarda iş mahkemesinin görevli olabilmesi için davacı olan işçinin İş Kanunu ya da Basın İş Kanunu kapsamında işçi olarak görülmesi şarttır. Bunun yanı sıra belirli bir iş sözleşmesine bağlı kalarak çalışıyor olması gereklidir.
İşe İade Davasının Ekonomik Sonuçları Nelerdir?
İşe iade davaları olumlu bir şekilde sonuçlanırsa kararın açıklandığı tarihten sonraki 10 gün içerisinde işçinin işverene başvuruda bulunması gerekmektedir. Bu başvurular işe iade amaçlı yapılır. Yapılan başvuruların 30 gün içerisinde işveren tarafından cevaplanması gereklidir.
İşverenler için tanınmış olan bu 30 günlük süre yasaldır ve işveren isterse 30. günde işçiyi işe alır. Bu konuda işçinin herhangi bir ekstra talepte bulunma hakkı yoktur. Tanınan bu sürede işverenin işyerini işçi için hazırlaması gerekir. Eğer onun yerine farklı bir çalışan işe alınmışsa işyerinde yeni bir düzenleme ile eski çalışan için yer ayrılması gerekir.
İşverene tanınan 30 günlük süre içerisinde bir cevap gelmezse ya da olumsuz cevap gelirse işe iade davalarının diğer sonuçları devreye girer. Bu sonuçlara göre işçiye toplamda 8 aylık maaşının peşin olarak ödenmesi gerekecektir.
Ödenene 8 aylık maaşın 4 ayı tazminat, 4 ayı ise boşta geçireceği süre için geçim ödemesidir. Bu ödemeler işçiye işten çıkarılması sonrasında ödenene kıdem tazminatından bağımsızdır.
İşe İade Davası Sonrası İşe Başlamak
İşe iade davaları sonucunda işçinin işine iadesine karar verilirse işçiler tekrardan işlerine geri dönerler. Ancak işten çıkarıldıklarında aldıkları kıdem tazminatlarını iade etmek zorundadırlar. Eğer bu ücret iade edilemezse işe geri dönmek mümkün olmaz. İşe geri dönüş işlemi gerçekleşse dahi işçiye 4 aylık maaşı olan boşta kalma ücretinin ödenmesi gerekecektir.