Bu makalede, Türk Ceza Kanunu (TCK) kapsamında düzenlenen kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi suçu (TCK m. 83) ele alınacaktır. İlk olarak, ihmali suçların genel teorisi ve bu suçun maddi ve manevi unsurları incelenecektir. Ardından, suçun oluşumu için aranan garantörlük kavramı ve yükümlülüğün kaynakları değerlendirilecektir.
Kasten öldürme suçu, TCK m. 81’de düzenlenen ve en ağır yaptırımlara bağlanmış suçlardan biridir. Bu suç, yalnızca aktif bir davranışla değil, aynı zamanda ihmali bir davranışla da işlenebilir. TCK m. 83, ihmali davranışla kasten öldürme suçunu düzenleyerek belirli koşullar altında ihmali davranışların da ağır yaptırımlara tabi olmasını öngörmüştür.
1. İhmali Suç Kavramı ve Türleri
1.1. İhmali Suçların Genel Teorisi
İhmali suçlar, bir kimsenin hukuken yapmak zorunda olduğu bir davranışı gerçekleştirmemesi sonucu oluşur. TCK, ihmali suçları gerçek (saf) ihmali suçlar ve icrai davranışa eşdeğer ihmali suçlar olmak üzere ikiye ayırır. TCK m. 83 kapsamında ele alınan kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi suçu, icrai davranışa eşdeğer ihmali suç niteliğindedir.
1.2. Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi (TCK m. 83)
Bu suç tipinde fail, icrai bir hareketle öldürme fiilini gerçekleştirmemekte, ancak yapması gereken bir davranışı yapmayarak ölüme sebebiyet vermektedir. Suçun oluşumu için failin garantör sıfatına sahip olması ve bu sıfatın hukuki bir yükümlülükten kaynaklanması gerekmektedir.
2. Suçun Unsurları
2.1. Maddi Unsur
- İhmali Davranış: Failin yapması gereken bir hareketi yapmaması. Örneğin, bir doktorun hastasına müdahale etmemesi.
- Nedensellik Bağı: İhmali davranış ile ölüm sonucu arasında uygun illiyet bağının bulunması.
2.2. Manevi Unsur
- Kast: Failin, ölüm sonucunu bilerek ve isteyerek hareket etmesi veya sonucun gerçekleşebileceğini öngörmesine rağmen yükümlülüğünü yerine getirmemesi.
3. Garantörlük ve Yükümlülüğün Kaynakları
3.1. Garantörlük Kavramı
Garantör, belirli bir tehlikeyi önlemekle hukuken yükümlü olan kişidir. Garantör sıfatı olmadan ihmali davranışla kasten öldürme suçu oluşmaz.
3.2. Garantörlük Yükümlülüğünün Kaynakları
- Hukuki Sözleşmeler: Doktor-hasta, bakıcı-çocuk ilişkisi.
- Önceki Tehlikeli Davranış: Failin daha önce tehlikeli bir durum yaratması.
- Özel Hukuki Bağ: Ebeveyn-çocuk gibi ilişkiler.
4. Yargıtay Kararları Işığında İhmali Davranışla Kasten Öldürme Suçu
4.1. Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararları
Yargıtay, garantör sıfatı ve yükümlülüğün kapsamı konusunda önemli içtihatlar geliştirmiştir. Örneğin, Yargıtay CGK, bir annenin bebeğini terk ederek ölümüne sebebiyet vermesini ihmali davranışla kasten öldürme olarak nitelendirmiştir (Yargıtay CGK, E.2017/5-275 K.2018/210).
4.2. Yargıtay Ceza Daireleri Kararları
- Ebeveynin Yükümlülüğü: Yargıtay, ebeveynlerin çocuklarına karşı olan bakım yükümlülüğünü ihmali davranış kapsamında değerlendirmiştir.
- Mesleki Yükümlülük: Doktorların müdahale etmemesi sonucu meydana gelen ölümlerde, ihmali davranışla kasten öldürme suçu oluştuğuna hükmedilmiştir.
5. Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
5.1. Garantörlük Kapsamının Belirlenmesi
Garantörlük kaynaklarının belirsizliği uygulamada sorun yaratmaktadır. Kanun koyucunun bu konuda daha net düzenlemeler yapması gerektiği değerlendirilmektedir.
5.2. İlliyet Bağının Tespiti
İhmali davranış ile ölüm sonucu arasındaki nedensellik bağının ispatı, uygulamada önemli bir sorun teşkil etmektedir.
Sonuç
TCK m. 83’te düzenlenen kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi suçu, garantörlük kavramı ve illiyet bağı açısından karmaşık bir yapıya sahiptir. Yargıtay kararları, bu suçun uygulamadaki sınırlarını ve unsurlarını belirlemede önemli bir rol oynamaktadır. Ancak uygulamada karşılaşılan sorunların çözümü için daha net yasal düzenlemelere ihtiyaç vardır.
Av. Ramazan Sertan Safsöz